حسابداری فرایندی است که در آن فعالیتهای کسب و کار اندازهگیری و خلاصه شده، اطلاعات مالی تفسیر شده و به مدیران و سایر تصمیمگیرندگان ارائه میشود. حسابداری به ذینفعان کمک میکند تا تصمیمات بهتری در مورد کسب و کار بگیرند. حسابداری دو شاخه اصلی دارد: حسابداری مدیریت و حسابداری مالی. حسابداری مدیریت اطلاعات و تجزیه و تحلیل را به تصمیمگیرندگان داخلی سازمان ارائه میدهد تا به آنها در اداره آن کمک کند. حسابداری مالی اطلاعات را به افراد و گروههایی ارائه میدهد که در خارج از سازمان هستند تا عملکرد مالی آن را ارزیابی کنند. حسابداری مدیریت نقش کلیدی در کمک به مدیران در انجام مسئولیتهای خود دارد. حسابداری مدیریت اطلاعات مربوط، دقیق و به موقع را به صورت انعطافپذیر و سفارشی شده برای نیازهای هر مدیر ارائه میدهد. حسابداری مدیریت به مدیران کمک میکند تا تمام عملکردهای خود را از جمله برنامهریزی، سازماندهی، کارکنان، هدایت و کنترل انجام دهند.
حسابداری یکی از اصولیترین و مهمترین بخشهای مدیریت سازمانها است. این حوزه به جمعآوری، طبقهبندی، تجزیه و تحلیل اطلاعات مالی و اقتصادی میپردازد. نقش حسابداری در مدیریت سازمانها بسیار گسترده است و از تصمیمگیریهای روزانه تا استراتژیهای بلندمدت تأثیرگذار است . از جمله:
- تصمیمگیری بهتر: حسابداری مدیریت با ارائه اطلاعات مالی و غیرمالی دقیق به مدیران کمک میکند تا تصمیمات بهتری در مورد استراتژیها، تخصیص منابع، توسعه محصولات و دیگر جنبههای عملیاتی بگیرند.
- برنامهریزی و کنترل: حسابداری مدیریت با تهیه بودجهها، استانداردها، مقایسه عملکرد واقعی با برنامهریزی شده و ارائه گزارشهای انحراف، به مدیران در برنامهریزی و کنترل فعالیتهای سازمانی کمک میکند.
- بهبود کیفیت تصمیمگیری: حسابداری مدیریت با ارائه اطلاعات مربوط به هزینهها، سودآوری، بازده سرمایهگذاری و دیگر شاخصهای مالی، به مدیران در ارزیابی عواقب تصمیمات خود کمک میکند.
- ارتباطات سازمانی: حسابداری مدیریت با ارائه اطلاعات مربوط به عملکرد محصولات، خدمات، مشتریان، منابع انسانی و دیگر جنبههای سازمانی، به ارتباطات بین بخشها، واحدها و افراد سازمان کمک میکند.
- بهبود کارایی عملیاتی: حسابداری مدیریت با ارائه اطلاعات مربوط به هزینههای متغیر، ثابت، مستقیم، غیرمستقیم، مشترک و فرعی، به مدیران در بهینهسازی استفاده از منابع و کاهش هزینهها کمک میکند.
نقشهای حسابداری در مدیریت سازمانها
- رصد و کنترل مالی:
- حسابداران مسئول رصد و کنترل مالی سازمان هستند. آنها اطلاعات مالی را جمعآوری و تحلیل کرده و به مدیران کمک میکنند تا تصمیم گیری های مناسبی را انجام دهند.
- آنها میتوانند مواردی مانند درآمد، هزینهها، سرمایه گذاری ها و سود و زیانها را مانیتور کنند.
- برنامهریزی مالی:
- حسابداران در برنامهریزی مالی سازمان نقش دارند. آنها بودجهها را تهیه و مدیریت میکنند و به توازن میان درآمد و هزینه کمک میکنند.
- آنها میتوانند برنامههای مالی برای دورههای زمانی مختلف تهیه کنند.
- گزارش دهی و تجزیه و تحلیل:
- حسابداران گزارشهای مالی را تهیه میکنند و به مدیران و سایر ذینفعان ارائه میدهند. این گزارشها شامل ترازنامه، صورت سود و زیان و دیگر اطلاعات مالی است.
- تجزیه و تحلیل اطلاعات مالی برای تصمیم گیری های استراتژیک انجام میشود. مثلاً تحلیل نقاط قوت و ضعف سازمان، پیشبینی رشد و سودآوری و غیره.
- مالیات و قوانین مالی:
- حسابداران مسئول پرداخت مالیاتها و رعایت قوانین مالی هستند. آنها باید با تغییرات قوانین مالی آشنا باشند و اطلاعات مالی را بهروز نگه دارند.
- آنها میتوانند مشاورههای مالیاتی به مدیران و سایر اعضای سازمان ارائه دهند.
حسابداری نقش بسیار مهمی در مدیریت سازمانها دارد. از رصد مالی تا تجزیه و تحلیل دقیق اطلاعات، حسابداران به بهبود عملکرد سازمانها کمک میکنند.
نقشهای حسابداری مدیریت در سازمانها بسیار متنوع و مهم هستند. حسابداری مدیریت به مدیران کمک میکند تا تصمیمات بهینه و موثری در مورد استراتژیها، منابع، فعالیتها و عملکرد سازمان بگیرند. برای درک بهتر، چند مثال از نقشهای حسابداری مدیریت را برای شما آوردهام:
- تحلیل هزینه – حجم – سود: این تحلیل به مدیران کمک میکند تا با توجه به میزان تولید، هزینهها و قیمتها، سطح فروش مورد نیاز برای دستیابی به سود مطلوب را تعیین کنند1.
- انتخاب پروژهها: مدیران باید تصمیم بگیرند کدام پروژهها و سرمایهگذاریها را انجام دهند. حسابداری مدیریت با ارائه شاخصهایی مانند بازده سرمایهگذاری، مقدار حاضر نقدی و زمان بازگشت سرمایه، به مدیران در ارزیابی و مقایسه پروژهها کمک میکند.
- انتخاب هزینههای تولید: مدیران باید تصمیم بگیرند که چه نوع هزینههایی را برای تولید محصول یا کالا به کار ببرند. حسابداری مدیریت با ارائه اطلاعات مربوط به هزینههای متغیر، ثابت، مستقیم، غیرمستقیم، مشترک و فرعی، به مدیران در انتخاب روشهای تولید و تخصیص هزینهها کمک میکند.
- برنامهریزی بودجه: مدیران باید برنامههای مالی و عملیاتی سازمان را تهیه و اجرا کنند. حسابداری مدیریت با تهیه بودجهها، استانداردها، مقایسه عملکرد واقعی با برنامهریزی شده و ارائه گزارشهای انحراف، به مدیران در برنامهریزی و کنترل فعالیتهای سازمانی کمک میکند.